Solidarność to znaczy razem

Małopolska

Środoń Jan

Ur. 26 kwietnia 1947 r. w Krakowie.

Absolwent geologii AGH w Krakowie (1970); doktorat (1975); habilitacja (1986); tytuł profesora (1994).

W l. 1970-1971 pracownik Instytutu Ochrony Środowiska AGH; od 1971 r. zatrudniony w Instytucie Nauk Geologicznych PAN w Krakowie (w l. 1992-1995 i od 2008 r. kierownik ośrodka badawczego ING PAN w Krakowie, w l. 2001-2004 zastępca dyrektora ING PAN ds. naukowych); w l. 1975-1976 pobyt na stypendium postdoktoranckim Fulbrighta w Case Western Reserve University w Cleveland w Ohio w USA; od 1976 r. liczne pobyty naukowe w USA, Francji i Wielkiej Brytanii.

Od 1965 r. związany z Dominikańskim Duszpasterstwem Akademickim Beczka; współpracownik KOR, oraz następnie KSS KOR i SKS w Krakowie, m.in. od 1976 r. przepisywał "Biuletyn Informacyjny KOR"; w l. 1976-1980 organizator kolportażu wydawnictw niezależnych; udostępniał mieszkanie na potrzeby działalności KSS KOR i SKS; inicjator i współwydawca w Krakowie książki A. Michnika "Cienie zapomnianych przodków" (1977); autor publikacji w "Merkuryuszu Krakowskim i Światowym" (anonimowo oraz pod ps. "Borowik").

W NSZZ "S" od września 1980 r.; we wrześniu 1980 r. współorganizator punktu informacyjnego PNTiO w ING PAN (wraz z E. Turnau i K. Görlichem); od 17 września 1980 r. członek KZ "S" w PAN w Krakowie, szef Sekcji Informacji; reprezentant w Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej "S" PAN, uczestnik zjazdów OKP Nauki; w l. 1980-1981 redaktor naczelny "Głosu PAN", niezależnego ogólnopolskiego pisma "S" PAN; współwydawca "Zeszytów Sieci" (1981).

13 grudnia 1981 r. uniknął zatrzymania, ukrywszy się w domu w trakcie rewizji; pozostawał w ukryciu w Krakowie do końca 1981 r., redagując codzienny biuletyn "Informacja KS PAN" i organizując przekazywanie informacji i wydawnictw na zachód (przez konsulat USA); w pierwszych tygodniach stanu wojennego autor artykułu "Co się stało i co robić dalej" oraz tekstu instruktażowego na temat gromadzenia informacji; współinicjator i współorganizator odbudowy regionalnych struktur "S" (OKO oraz RKW); współpracownik RKW; współorganizator druku i kolportażu wydawnictw oraz organizator dostaw sprzętu i materiałów drukarskich; dysponent środków finansowych z Zachodu, przekazywanych na potrzeby wydawnictw podziemnych; współorganizator regularnych dostaw bibuły na Zachód, oraz przerzutu wydawnictw emigracyjnych do Polski; autor licznych tekstów w "Hutniku", "Biuletynie Małopolskim" i "Kronice Małopolskiej".

Zatrzymany w dn. 23 listopada 1982 r. pod zarzutem kontynuowania działalności związkowej (wraz z J. Marchewczykiem i P. Studnickim); przetrzymywany w KW MO w Krakowie i w AŚ przy ul. Montelupich w Krakowie; śledztwo zostało umorzone z braku dowodów; 29 grudnia 1982 r. zwolniony; w l. 1983-1985 w USA, gdzie nawiązał kontakt z J. Nowakiem Jeziorańskim i z International Literary Center, organizując pomoc dla wydawnictw podziemnych w Polsce.

W 1989 r. aktywny uczestnik kampanii wyborczej KO "S" (organizator ulicznego punktu informacyjnego "S" przy ul. Sławkowskiej 17); członek KO "S" w Krakowie i przewodniczący KO na Woli Justowskiej; w l. 1989-1990 przewodniczący KZ "S" PAN w Krakowie i wiceprzewodniczący Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej "S" PAN.

W l. 1994-2005 członek UW.

Autor licznych artykułów prasowych o tematyce społeczno-politycznej i krajoznawczej ("Tygodnik Powszechny", "W drodze", "Gazeta Krakowska", "Wszechświat", "Płaj", "Góry", "Gazeta Wyborcza").

Znany specjalista z zakresu mineralogii iłów; członek licznych towarzystw naukowych polskich i zagranicznych; w l. 2003-2007 prezydent Europejskiej Asocjacji Badań Iłów (ECGA); w l. 1986-1991 i 1996-1999 redaktor Clays & Clay Minerals (USA); członek redakcji Clay Minerals (Wielka Brytania) i "Geologia Carpathica-Clays" (Słowacja) w l. 1992-1997.

Autor oraz współautor książek i artykułów naukowych publikowanych głównie za granicą.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za udział w opozycji przedsierpniowej (2008) oraz wyróżniony licznymi nagrodami polskimi i zagranicznymi za pracę naukową.


Źródło: Adam Gliksman. Leksykon Ludzi Małopolskiej Solidarności. Tom I. Kraków 2012
Ostatnia weryfikacja danych: 2012-08-31