Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Czesława Łach (ur. 16 lipca 1936 r., zm. 27.sierpnia 2002 r.) Pracowała w szkołach podstawowych w Nowej Hucie oraz aktywnie uczestniczyła w tworzeniu szkół społecznych w Krakowie. Z zapałem uczyła miłości do języka polskiego i Ojczyzny.

W roku 1980 zaangażowała się w powstanie i orgnizowanie nauczycielskiej Solidarności w Nowej Huty. Aktywnie działała we władzach związkowych. Była członkiem Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność Pracowników Oświaty w Nowej Hucie (sprawy socjalne nauczycieli). Współpracowała również z regionalnymi strukturami Solidarności Oświaty. Z jej inicjatywy ufundowano pierwszego w Polsce sztandaru Solidarności Nauczycielskiej. Brała udział w Zjazdach Solidarności w Gdańsku i we Francji, gdzie zastał ją stan wojenny.

Po wprowadzeniu stanu wojennego była łączniczką w konspiracyjnych strukturach Solidarności Regionu Małopolskiego. Oganizowała również pomoc dla uwięzionych i internowanych oraz ich rodzin, uciśnionym i zwolnionym z pracy.

Działała w Komitecie Ocalenia Solidarności. W styczniu 1982 r. m.in. z inicjatywy pani Czesławy powstał Społeczny Fundusz Pomocy Pracowniczej, którego Zarząd został powołany w mieszkaniu państwa Łach. W skład Zarządu SFPP weszli, ks. W.Palmowski "Konrad", S.Malara, W.Łach - mąż Czesławy oraz M. Partyka. Stworzyła również Społeczny Fundusz Pomocy Pracowniczej w Oświacie (1983-1988)., wspólpracowała z TKRH. Brała udział w strajku kwietniowo-majowym 1988. Za tę działalność oraz aktywną pracę związkową w czasach podziemia była represjonowana przez SB oraz władze oświatowe - przesłuchiwana, zatrzymana oraz zwolniona z pracy.

Nawet w najtrudniejszych latach stanu wojennego nie ukrywała w szkole swoich poglądów politycznych, swojej głębokiej wiary oraz zaangażowania w prace Kościoła. W r.1982 współorganizowała Duszpasterstwo Nauczycieli "Ostoja" przy klasztorze OO. Cystersów w Mogile - Nowej Hucie. Współpracowała z O. Pawłem Mynarzem - duszpasterzem nauczycieli, księdzem Władysławem Palmowskim w Arce Pana, oraz księdzem Kazimierzem Jancarzem, kapłanem nabożeństw za Ojczyznę w Mistrzejowicach. W ramach pracy duszpasterskiej pomagała polskim szkołom i nauczycielom na Ukrainie. Była również współzałożycielem i redaktorem katolickiego miesięcznika "Wychowawca".

Uhonorowana Medalem "Dziękujemy za wolność" (2021)