Biogram w Indeksie Osobowym SSS
Irena Łazarska (ur. 19.03.1934 Tarnów - Mościce; zm. 06.01.2014 Kraków, pochowana na cm. Rakowickim) była nauczycielem akademickim Politechniki Krakowskiej. Pełną poświęceń działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce rozpoczęła w okresie pierwszej "Solidarności", współtworząc w roku 1980 struktury NSZZ "Solidarność" na swojej uczelni. Tam, w nowej związkowej Komisji Zakładowej, objęła przewodnictwo Zespołu ds. Interwencji.
W pierwszych dniach stanu wojennego, w celu dalszego organizowania działań i kierowania NSZZ "Solidarność" Politechniki Krakowskiej, na spotkaniu, w budynku parafialnym kościoła św. Mikołaja przy ul. Kopernika, powołano w miejsce Komisji Zakładowej 19-osobowy zespół koordynacyjny. W skład tego zespołu weszła Irena Łazarska, aktywnie włączając się we wspieranie zakładów pracy, które przystąpiły do strajków okupacyjnych. Wraz z innymi prowadziła nasiloną działalność informacyjną poprzez zorganizowaną sieć, obejmującą nie tylko Politechnikę Krakowską, ale również wytypowane zakłady pracy. Niosła pomoc rodzinom internowanych i uwięzionych działaczy związkowych przygotowując również interwencje w sprawie aresztowanych studentów. Uczestniczyła też w dystrybucji darów zagranicznych w parafii w Bieńczycach. Jej odrębnym zadaniem było odprowadzanie 25% składek związkowych z Politechniki do Komitetu Pomocy Represjonowanym przy Krakowskiej Kurii Metropolitalnej. Mając kontakty z tym Komitetem Pomocy niezwykle ofiarnie zaangażowała się w spisywanie relacji o trwających aresztowaniach członków opozycji demokratycznej.
19 lutego 1982 roku ks. kardynał Franciszek Macharski umożliwił legalne działania grupie związanej z Kurią Krakowską, tworząc dziewięcioosobowy Arcybiskupi Komitet Pomocy Uwięzionym i Internowanym. Irena Łazarska, która została jego członkiem, poświęciła się całkowicie pracy w Arcybiskupim Komitecie. Wraz z innymi dyżurowała w Kurii Metropolitalnej przy ul. Franciszkańskiej, w punkcie przyjmowania z regionu Małopolski, a także ze Śląska zgłoszeń o osobach zabranych z domów lub z pracy, zatrzymanych i internowanych oraz o ich rodzinach. Razem z członkami i współpracownikami Arcybiskupiego Komitetu Pomocy Irena Łazarska uczestniczyła również w wyjazdach do ośrodków internowania, szpitali i do zakładów karnych, rozwożąc paczki z żywnością, lekami, odzieżą i środkami higieny osobistej. Wiele pracy wymagało rozładowywanie samochodów z transportami od Francuzów, Niemców, Holendrów i Szwedów, a także magazynowanie tych darów, z których członkowie Komitetu przygotowywali paczki. Leki przekazywane z zagranicy były przyjmowane przez Arcybiskupi Komitet Pomocy do własnej Apteki Darów przy ul. Franciszkańskiej. Prowadziła ją jedna z członkiń Arcybiskupiego Komitetu, Bogumiła Jaworska, farmaceutka, która w roku 1990, po rozwiązaniu Arcybiskupiego Komitetu Pomocy, przeszła z pozostałymi lekami do przejściowo utworzonej Apteki Darów na Uniwersytecie Jagiellońskim, przy ul. Garbarskiej, następnie do obywatelskiej Apteki Darów Komitetu Obywatelskiego "S" osiedli Widok i Widok-Zarzecze w krakowskich Bronowicach, w budynku miejscowej przychodni lekarskiej. Irena Łazarska przez kilka lat była skarbnikiem w tej aptece Komitetu Obywatelskiego. Irena Łazarska brała również udział w organizowaniu przez Arcybiskupi Komitet pomocy medycznej. Lekarze, głównie w szpitalach, przeprowadzali badania i zabiegi zarówno dla członków rodzin poszkodowanych, jak i dla podopiecznych Komitetu, zwalnianych z internowania lub z aresztów śledczych. W późniejszym okresie współorganizowała pomoc medyczną także i dla tych, którzy wychodzili z więzień po wyrokach. Represjonowani członkowie małopolskiej opozycji demokratycznej wspominają Irenę Łazarską jako serdecznego przyjaciela, ratującego ich w bardzo trudnych sytuacjach życiowych.
Irena Łazarska położyła równie wybitne zasługi dla Polski, działając bardzo aktywnie w ogólnopolskim Ruchu Komitetów Obywatelskich, który w ocenie socjologów stanowił rdzeń polskiej transformacji ustrojowej lat 1989-1992. Rozpoczęła tę działalność w Małopolskim Komitecie Obywatelskim "Solidarność", prowadzącym w okresie od kwietnia do czerwca 1989 roku na terenie województwa krakowskiego, tarnowskiego i nowosądeckiego kampanię wyborczą przed pierwszymi częściowo wolnymi wyborami parlamentarnymi. Ciesząc się ogromnym zaufaniem, zdobytym w czasie 6-letniej pracy w Arcybiskupim Komitecie Pomocy, Irena Łazarska została wybrana do składu Komisji Rewizyjnej MKO "S". Ze wskazania tego Komitetu została też w roku 1989 powołana do państwowej Okręgowej Komisji Wyborczej dla krakowskich dzielnic Krowodrzy i Podgórza, obejmującej swym działaniem również gminy: Skawina, Sułkowice, Mogilany, Myślenice, Pcim i Tokarnia. W Okręgowej Komisji Wyborczej czuwała nad prawidłowym przebiegiem wyborów. Wielką zasługą Ireny Łazarskiej jest stworzenie i pozostawienie niezwykle dokładnie prowadzonej przez nią dokumentacji działań obywatelskich okresu przemian z lat 1989-1993, która stanowi ważny materiał źródłowy dla historyków. Dokumentacja ta trafiła do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej.
Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2014); uhonorowana Medalem "Dziękujemy za wolność" (2019).
Powyższe informacje pochodzą od Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Widok i Widok-Zarzecze w Krakowie.
