Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Stanisław Rodziński (ur. 8 marca 1930 r. w Krakowie, zm. 17 lipca 2021 r. tamże).

Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; dyplom uzyskał w pracowni Emila Krchy w 1963 roku. Tuż po studiach rozpoczął pracę pedagogiczną: najpierw w krakowskim Liceum Sztuk Plastycznych, następnie we wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP; 1972-1980) i krakowskiej ASP (od roku 1981), gdzie w latach 1993-96 pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa, a w latach 1996-2002 funkcję rektora. Regularnie współpracował także z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz z Papieską Akademią Teologiczną (Instytut Sztuki Liturgicznej) w Krakowie.

Sztuka Rodzińskiego nawiązuje do estetyki polskiego koloryzmu, łączy się z osobą i twórczością Józefa Czapskiego, któremu poświęcił niektóre swoje prace (Martwa natura w hołdzie Józefowi Czapskiemu, 1989; Wspomnienie z Maisons-Laffitte, 1991-92; epitafijny obraz, którego tytuł stanowi data śmierci autora Oka - 12. I. 1993).

W dorobku Rodzińskiego można wyodrębnić dwa wiodące obszary zainteresowań: pejzaż i, jak to określił Jerzy Nowosielski, "dramat chrystologiczny"; obok nich sporadycznie pojawia się martwa natura. Malowane przez Rodzińskiego pejzaże są inspirowane głównie okolicami Nowego Sącza, zwłaszcza Nawojowej. fragmenty skromnej wiejskiej architektury: samotna chałupa lub stodółka, (Stodoła - Markowi Skwarnickiemu, 1990; Krajobraz z chmurą, 1991; Nawojowa - blisko jesień, Dom, mur i sad - oba z 1993 roku; Biały mur w Nawojowej, 1994; Horyzont, 1997). Do tej grupy należy również obraz Północ z 1992 roku, poświęcony Gustawowi Herlingowi-Grudzińskiemu. Za obraz, który łączy obie grupy przedstawień, można uznać Via Crucis, gdzie wśród wiejskich zabudowań widać krzyż - pochylony, jakby dźwigany przez niewidoczną postać.

Rodziński jest jednak identyfikowany, ze scenami pasyjnymi (obszerny cykl Pieta).. Płótna Rodzińskiego to malarska refleksja poświęcona przemijaniu i śmierci, cierpieniu tych, którzy odchodzą i tych, którzy pozostali. Chrystus dźwigający krzyż (Dźwiganie krzyża wg Schongauera, 1990) lub ukrzyżowany (Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił, 1989; Maria Magdalena, 1997), Matka opłakująca Syna (Matka - pamięci ks. Jerzego Popiełuszki, 1985), umarły Malarz (kilka wersji kompozycji Śmierć malarza poświęconej van Goghowi, między innymi z 1993 roku) to obrazy w obrazach.

Rodziński angażował się również społecznie i politycznie: do momentu likwidacji Związku Polskich Artystów Plastyków przez władze stanu wojennego był redaktorem naczelnym "Biuletynu ZPAP" (1975-83); należał do grona sygnatariuszy deklaracji Towarzystwa Kursów Naukowych (tzw. latający uniwersytet; 1977); aktywnie uczestniczył w ruchu kultury niezależnej lat 80.

Po 1989 roku był członkiem Rady Kultury przy premierze RP (1991-92), członkiem Komisji Architektury i Sztuki Sakralnej przy Archidiecezji Krakowskiej oraz członkiem Rady Programowej pisma "Sztuka sakralna", a także członkiem rzeczywistym Wydziału Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności. Był stypendystą Fundation pour une Entriade Intellectuelle Européenne w Paryżu (1974), Polskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II w Rzymie (1985), Fundacji Janineum w Wiedniu (1994).

Otrzymał nagrody i wyróżnienia: Złoty Medal Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (1977), Złotą Odznakę Związku Polskich Artystów Plastyków (1978), Nagrodę Miasta Krakowa (1981), Nagrodę Muzeum Archidiecezji Warszawskiej (1985), Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1988), Nagrodę Wojewody Krakowskiego za twórczość artystyczną, publicystykę i pracę pedagogiczną, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji (wszystkie trzy w roku 1993), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1998), Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pracę artystyczną i eseistykę, doktorat honoris causa Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (2005). Został uhonorowany Medalem "Dziękujemy za wolność" (2016) za zaangażowanie w ruchu kultury Niezależnej.

Ma w dorobku trzy książki zawierające szkice o sztuce: "Sztuka na codzień i od święta" (1999), "Obrazy czasu" (2001), "Mój szkicownik" (2005).

Z ponad dwustu wystaw, w których brał udział, warto wymienić: indywidualne - w BWA w Krakowie, Olsztynie, Toruniu (1990-91), Instytucie Polskim w Paryżu, Galerii u Jezuitów w Poznaniu (obie w 1992), krakowskiej Galerii Format (1993), warszawskiej Galerii Kordegarda (1995); zbiorowe - Cóż po artyście w czasie marnym... w warszawskiej Galerii Zachęta (1991), Triennale Sztuki Sacrum w Częstochowie (między innymi w roku 1991 i 1994), 44 polskich malarzy współczesnych wobec Matejki (1994), "7 from Poland in Norway" w Oslo, "175 lat ASP" w Krakowie w Ronneby w Szwecji, "Ars pro Natura" w Stuttgarcie (ostatnie trzy w 1995), 16. Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie, jubileuszowa wystawa ASP w Krakowie, "Andrzej Wajda. To lubię" w krakowskim Pałacu Sztuki (ostatnie trzy w 1996).

Informacje na temat Stanisława Rodzińskiego zawierają katalogi wystaw (np. w BWA w Krakowie, Olsztynie, Toruniu i w Galerii Kordegarda) oraz poświęcony jego twórczości film telewizyjny Ewy Pytki Prawdzie naprzeciw (1995).

(Sporządzone, głównie na podstawie danych: Małgorzata Kitowska-Łysiak, Instytut Historii Sztuki KUL, kwiecień 2006) oraz materiałów własnych Stowarzyszenia "Sieć Solidarności"