Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Adam Zagajewski (ur. 21 czerwca 1945 we Lwowie, zm. 21 marca 2021 w Krakowie) - polski poeta, eseista, prozaik, przedstawiciel pokolenia Nowej Fali, sygnatariusz Listu 59 (1975), od 1976 objęty cenzurą, w latach 1982-2002 na emigracji we Francji, od 1983 redaktor "Zeszytów Literackich"; laureat Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1975), Międzynarodowej Nagrody Neustadt w dziedzinie literatury (2004) zwanymi "małym Noblem" i Nagrody Księżnej Asturii (2017), w latach 1973-1983 członek Związku Literatów Polskich, od 1979 członek Polskiego PEN Clubu, od 2006 członek Polskiej Akademii Umiejętności; nauczyciel akademicki, tłumacz literacki.

Wraz z innymi Polakami wygnanymi po II wojnie światowej ze Lwowa jego rodzina zmuszona była w 1945 roku znaleźć nowe miejsce pobytu. Osiedlili się w Gliwicach, gdzie Adam Zagajewski zdał maturę (1963). Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z którym związał swoje życie. W 1968 roku uzyskał magisterium w zakresie psychologii, a w 1970 roku tytuł magistra filozofii. Do 1975 roku pracował jako asystent w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Debiutował w 1967 roku na łamach "Życia Literackiego". Od 1968 roku był w zarządzie, a w 1970-1971 także przewodniczył Kołu Młodych Oddziału Krakowskiego Związku Literatów Polskich.

Wiersze i recenzje ogłaszał z przerwami m.in. w "Odrze" (1969-1976; w 1975 został członkiem zespołu redakcyjnego) oraz w "Twórczości" (1969, 1971-1973). W 1968 roku współtworzył Grupę Poetycką "Teraz" (do 1975), która działała przy studenckim klubie Pod Jaszczurami i związanym z nim pismem "Student", na którą przemożny wpływ miały wydarzenia Marca 1968 roku, W latach 1975-1976 wchodził w skład jego redakcji. Wraz z Julianem Kornhauserem był współautorem manifestu ideowo-artystycznego formacji poetyckiej Nowa Fala, który wyłożyli w książce "Świat nie przedstawiony" (1974).

W 1972 ukazał się tomik Zagajewskiego, "Komunikat" (1972). W wierszu "Prawda" autor deklarował: "Powiedz prawdę, do tego służysz". Po następnym "nowofalowym" zbiorku "Sklepy mięsne" (1975) wychodzi utrzymana w podobnym stylu powieść "Ciepło, zimno" (1975). Pokolenie Nowej Fali nie mogło pozostać głuche na radykalizującą się atmosferę życia publicznego. W połowie lat 70. Adam Zagajewski wzmocnił szeregi opozycji demokratycznej w Polsce. W grudniu 1975 roku został jednym z sygnatariuszy "Memoriału 59", wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji PRL, który ostatecznie podpisało 101 przedstawicieli kultury i nauki. Od tego czasu został objęty zakazem druku. W latach 1976-1977 Zagajewski uczestniczył w tworzeniu niezależnego pisma literacko-społecznego "Zapis". W 1976 roku rozpoczął współpracę z "Tygodnikiem Powszechnym", a w latach 1977-1979 z miesięcznikiem "Znak". W 1978 roku podpisał deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych i był jego wykładowcą.

W latach 1973-1983 należał do Związku Literatów Polskich. Od 1979 - do Polskiego PEN Clubu; znalazł się w jego zarządzie. Przebywał na stypendium literackim w Berlinie Zachodnim (1979-81) oraz w Stanach Zjednoczonych. Stan wojenny zastał poetę w Krakowie. Od grudnia 1982 roku przebywał za granicą. Mieszkał w Paryżu, drukował m.in. w "Kulturze" (Paryż, 1980-1983) oraz czasopismach wychodzących w Polsce poza cenzurą, m.in. w "Wezwaniu" (1982, 1985), "Arce" (1985) i "Ogniwie" (1985-1986). Jako współzałożyciel wychodzących w Paryżu "Zeszytów Literackich" w 1983 wszedł w skład ich redakcji. Pisze manifest literacki "Świat nie przedstawiony", eseje i małe prozy : "Dwa miasta" i "W cudzym pięknie". Zagajewski pisze o Krakowie i o Paryżu, o miastach dzieciństwa, miejscach swej edukacji.

W latach 80 ub.w. wydał następujące książki, głównie w II obiegu wydawniczym: "Słuch absolutny", powieść (1983), "Cienka kreska", powieść, Znak (1983), "List. Oda do wielości. Nowe wiersze", Półka Poetów 1982; Instytut Literacki (1983), "Petit", poezje, Słowo (1983), "Jechać do Lwowa i inne wiersze", Aneks, Londyn (1985); Margines, Oficyna Literacka (1986); "Droga" (1986) Fundacja Zeszytów Literackich, 2009, "Nowe wiersze" Świt (1985) i wspomnianą już "Solidarność i samotność", eseje, "Zeszyty Literackie" (1986), Margines, Oficyna Literacka (1986). W tym okresie (lata '80) Adam Zagajewski otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym:1980 - Nagroda drugoobiegowego pisma "Zapis" za "List" i w 1985 " w dziedzinie literatury i upowszechniania literatury; 1985 - Nagroda literacka im. Kurta Tucholsky'ego, przyznana przez Szwedzki PEN Club; 1986 - Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego, Warszawa; 1987 - Nagroda Prix de la Liberté, przyznana przez Francuski PEN Club; 1987 - Nagroda wychodzącego poza cenzurą krakowskiego pisma "Arka" za "Jechać do Lwowa i inne wiersze" oraz "Solidarność i samotność"; 1989 - Nagroda Fundacji Alferda Jurzykowskiego w Nowym Jorku za 1988 rok.

Zagajewski brał udział w międzynarodowych spotkaniach pisarzy (m.in. Paryż 1986, Wiedeń 1987, Lizbona 1988). W latach 1988-2006 prowadził zajęcia w University of Houston (Teksas) w USA,

Po roku 1989 zaczęły się ukazywać polskie wydania jego książek. Są wśród nich "Dwa miasta" (1991), "Ziemia ognista" (1994), "Trzej aniołowie (1997), "Pragnienie" (1999) oraz). W 1998 nakładem wydawnictwa a5, ukazał się zbiór esejów "W cudzym pięknie", z tytułem zapożyczonym z jednego z wierszy poety. Kolejny tom poety to "Obrona żarliwości" (2002) a potem "Anteny" (2007), i jeszcze "Asymetria" (2014) oraz "Lotnisko w Amsterdamie" / "Airport in Amsterdam" (2016).

W 1990 roku poeta ożenił się z Mają Wodecką - aktorką, psycholożką po Uniwersytecie Jagiellońskim, tłumaczką.

Adam Zagajewski jest odznaczony: Brązowym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2016 został Kawalerem Legii Honorowej, uhonorowany Medalem "Dziękujemy za wolność (2016)