Na inaugurację roku akademickiego 2019/2020 Uniwersytetu Dzieci w Krakowie, w dniu 5 października 2019 r. Edward E. Nowak wygłosił wykład "Kiedy potrzebna jest Solidarność", w ramach programu "Mistrz i uczeń". Właściwie były to dwa wykłady, dla dwóch grup słuchaczy, ze względu na bardzo liczny udział słuchaczy.
Opowiadałem młodzieży najnowszą historię Polski, poprzez swój osobisty udział w najważniejszych wydarzeniach sprzed kilkudziesięciu lat, szczególny nacisk kładąc na solidarność ludzi.
Rozpocząłem od strajków sierpniowych, które były protestem przeciwko warunkom życia w naszym kraju, zwieńczonych podpisaniem Porozumień Sierpniowych w Stoczni Gdańskiej, solidarność i entuzjazm jaki nam towarzyszył przez szesnaście miesięcy 1980 i 1981 roku.
A potem przyszedł najbardziej dramatyczny dzień 13 grudnia 1981 roku, w którym władza komunistyczna ogłosiła wprowadzenie stanu wojennego, pozbawiając nas podstawowych praw człowieka i obywatela. "Solidarność" odpowiedziała na to strajkami, które zostały brutalnie złamane przy użyciu milicji i wojska.
Lata jakie potem nastąpiły to czas poniżenia i ofiar, także śmiertelnych ale również czas niezwykłej ludzkiej solidarności, w biedzie, krzywdzie, potrzebie. Zbudowaliśmy wówczas, niezależne od władzy społeczeństwo obywatelskie i gdy tylko nadarzyła się korzystna sytuacja na świecie, udało się doprowadzić do rozmów z władzą przy "Okrągłym stole". Zawarte tam porozumienie pozwoliło przeprowadzić w dniu 4 czerwca 1989 roku częściowo wolne wybory do sejmu i wolne do senatu. Od tego dnia mogliśmy działać legalnie, solidarnie budując w naszym kraju demokrację.
Trzy daty mają charakter symboliczny, ukazując naszą drogę od tej najważniejszej:
- 31 sierpnia 1980 - podpisanie Porozumień Sierpniowych, poprzez
- dramat 13 grudnia 1981 - wprowadzenie stanu wojennego, do
- 4 czerwca 1989 - rozpoczęcie procesu demokratyzacji Polski.
Zabrakło nam czasu na wiele pytań, ale zdołałem jeszcze podzielić się z dziećmi i młodzieżą kluczową refleksją mojego życia, że najważniejszymi wartościami w życiu są wolność i solidarność, wolność jako prawo każdego człowieka do szczęścia i nieodłącznie z nią związana solidarność jako odpowiedzialność za drugiego człowieka.
Poniżej, zdjęcia z wykładu na Uniwersytecie Dzieci w Krakowie, w dniu 5.10.2019 r. To był już szósty rok moich wykładów na Uniwersytecie Dzieci w Krakowie. Do tego doszły wykłady we Wrocławiu a w tym roku także w Olsztynie, o którym postaram się wkrótce napisać, bo wydaje mi się to ważne. Dodam jeszcze, że moje wykłady to realizacja znacznie szerszego programu pt. "Lekcje Solidarności" - Stowarzyszenia Sieć Solidarności.
[Relacja własna Edwarda E. Nowaka]
