Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Tadeusz Boruta - artysta, uprawia malarstwo, rysunek, jest autorem wielu wystaw, publikuje teksty o sztuce.

W latach 1979-83 studiował malarstwo w krakowskiej ASP (uzyskał dyplom w pracowni Stanisława Rodzińskiego i Zbyluta Grzywacza); równolegle, w roku 1980, rozpoczął studia filozoficzne w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (ukończył je w 1984 roku).

Zasadniczy motyw jego twórczości stanowi niepokój o kondycję współczesnego człowieka, także o jego stosunek do Boga. Everyman Boruty to zazwyczaj samotny młody mężczyzna, sylwetką, a przede wszystkim twarzą, przypominający autora. Malarz ukazuje go nagiego, bezbronnego, na tle dekoracyjnie upiętych draperii lub współczesnego, nieprzychylnego pejzażu wielkomiejskiego (Ecce Homo, 1986) bądź podmiejskiego (błotniste drogi i pola - Miserere, 1987). Bez względu na owe elementy scenerii, zarówno monumentalne płótna, jak rysunki artysty zazwyczaj nawiązują do ikonografii starotestamentowej (cykl Eden, 1984-90) i chrystologicznej (cykl Eli, Eli, Lama Sabachtani, 1982-85). Malarz, także często sięga po tematykę pasyjną, widząc w niej możliwość ukazania relacji między historyczną Drogą Krzyżową a naturalnie ludzkim doznaniem "bólu egzystencji" (W szkarłat odziany, Z szat obnażony, Via crucis, Niewierny Tomasz, 1996). Artysta jasno, otwarcie manifestuje swoje przywiązanie do religii, do wiary katolickiej (Pieta z 1992, Adoracja baranka - dziesięć obrazów; Otwarcie piątej pieczęci - pięć; Walka aniołów - dwadzieścia). Inne charakterystyczne dzieła Boruty to Architectus, Poszukiwanie formy na Polonię, Scala pecatorum 2004.

W latach 80. Tadeusz Boruta aktywnie uczestniczył w opozycyjnym wobec oficjalnych władz, ruchu kultury niezależnej. Był najważniejszym animatorem tych działań w Krakowie. Wg. jego koncepcji zorganizowano wiele wydarzeń kultury niezależnej w regionie, ale był aktywny na forum krajowym. W 2010 roku zorganizował w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie wystawę "Pokolenie '80". Niezależna twórczość młodych w latach 1980-1989", która była prezentacją prac powstałych w tzw. drugim obiegu w latach 1980-1989, tworzone przez artystów, którzy debiutowali w kręgu Kultury Niezależnej. Okazją do zorganizowania tej wystawy była 30. rocznica powstania NSZZ Solidarność i Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

Jego debiut artystyczny na początku dekady został szybko zauważony. Doceniono odrębną formułę jego malarstwa. Wielokrotnie otrzymywał ważne nagrody i wyróżnienia (m.in. podczas I Krajowego Biennale Młodych "Droga i Prawda" w 1985 roku we Wrocławiu został laureatem I nagrody). Często wystawiał wspólnie z Grzegorzem Bednarskim (razem tworzyli malarski duet identyfikowany ze wspomnianą "figuracją krakowską") oraz Aldoną Mickiewicz. W późniejszych latach wspólnie namalowali także serię obrazów ołtarzowych w byłym klasztorze benedyktynek w Monte San Savino we Włoszech, 1992-93). W roku 1996 malarz wykonał polichromię w kościele parafialnym w Lubieniu, a w roku 2001 - w kościele parafialnym w Harbutowicach k. Sułkowic (obie miejscowości leżą w Nowosądeckiem). Jest autorem kilkunastu wystaw problemowych m. in. "W stronę osoby" (1985), "Wszystkie nasze dzienne sprawy" (1987) w krużgankach oo. Dominikanów w Krakowie, "Misterium paschalne" (1986) w krypcie Pijarów, "Aus der Metapher heraus" (1990) w Darmstadt, "Cóż po artyście w czasie marnym" (1990) w warszawskiej Zachęcie i w krakowskim Muzeum Narodowym (1991), "I barbari nel giardino" w Bolonii.

Boruta, w latach 1998-2004 pracował jako pedagog w Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie. Od 2004 roku jest związany z Uniwersytetem Rzeszowskim, gdzie na Wydziale Sztuki prowadzi Pracownię Malarstwa Monumentalnego (od 2010 roku pełni funkcję kierownika Zakładu Malarstwa). W 2003 roku obronił pracę doktorską na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dwa lata później pracę habilitacyjną w katowickiej ASP.

Jest autorem książek o sztuce: "Szkoła Patrzenia" (2003) w której zebrane zostały jego teskty o sztuce publikowane w nałamach "Tygodnika Powszechnego i "Znaku", "O malowaniu duszy i ciała"(2006), "Figur-racja" (2009).

Swoją twórczość malarską prezentował na 60 wystawach indywidualnych i ponad 200 zbiorowych w takich galeriach jak: Martin-Gropius-Bau w Berlinie (1996), Schirn Kunsthalle we Frankfurcie nad Menem (2000), Muzeum Narodowym we Wrocławiu (2005/2006, 2007), Muzeum Narodowym w Warszawie (1994), Muzeum Narodowym w Krakowie (1991, 1994, 1999, 2010), w Warszawskiej Zachęcie (1990, 1993, 2000), Muzeum Narodowym w Gdańsku (1991, 1994, 2005), Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (1991).

Jego obrazy znajdują się w kolekcjach w kraju, m.in. w Muzeach Narodowych Gdańska, Krakowa i Wrocławia, w Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, a także w zbiorach prywatnych za granicą. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień artystycznych: 1984. Nagroda Komitetu Kultury Niezależnej "Solidarność" na wystawie Wokół grafiki, kościół św. M. Kolbe, Kraków - Mistrzejowice; 1985. I Nagroda, na Krajowej Wystawie Malarstwa Młodych Droga i Prawda, kościół św. Krzyża, Wrocław; 1986. Nagroda - stypendium pobytowe, Centro Incontri e Studi Europei, Rzym; 1987. Wyróżnienie na wystawie Przegląd malarstwa młodych '87, Galeria Plastyka, Kraków; 1988. Artystyczna Nagroda Młodych za rok 1987, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej; 1990. Wyróżnienie, POL'CUL Foundation, Sydney; 1992. Nagroda Międzynarodowego Biennale Sztuki Sakralnej Sacrum '92, Muzeum Diecezjalne w Opolu; 1992. Nagroda im. W. Pietrzaka, Stowarzyszenia Civitas Christiana, Warszawa; 1996. Nagroda Publiczności na XVI Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin.

W 2011 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, uhonorowany Medalem "Dziękujemy za wolność" (2016).

(sporządzono głównie na podstawie: Małgorzata Kitowska-Łysiak, Instytut Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Katedra Teorii Sztuki i Historii Doktryn Artystycznych, marzec 2002; aktualizacja: sierpień 2004, czerwiec 2015)