Solidarność to znaczy razem

Czyż Waldemar

Biogram w Leksykonie Małopolskiej Solidarności, t.2

Ur. 3 listopada 1942 r. w Cieszynie nad Olzą.

Narodowość śląska; wyznanie ewangelicko-augsburskie; poglądy polityczne liberalnolewicowe.

Studiował historię na UJ w l. 1964-1970; studia przerwane na IV r.

Pracował jako wychowawca w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla dzieci głuchych w Krakowie (1972-1975) i w internacie Zespołu Szkół Budowlanych (1975-1976); w l. 1980-1981 zatrudniony w Muzeum Książąt Czartoryskich; w 1981 r. pracownik etatowy Zarządu Regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność" (formalnie do lutego 1982 r.); po zwolnieniu z aresztu w 1982 r. bez pracy; SB skutecznie uniemożliwiała mu znalezienie jakiegokolwiek zatrudnienia, mimo licznych prób jego uzyskania; od czerwca do października 1983 r. pracował jako portier w Przedsiębiorstwie Geologicznym w Krakowie (zwolniony z pracy po zatrzymaniu przez MO w związku z udziałem w manifestacji 31 sierpnia); pracownik Sekcji Ewidencji Majątku UJ (1983-1985); w czerwcu 1985 r. dzięki pomocy H. Kutybowej rozpoczął pracę jako sekretarz w Instytucie Języka Polskiego PAN; w związku z regularnymi zatrzymaniami przez MO i SB został zmuszony do rezygnacji z pracy w październiku 1985 r.; w kolejnych latach utrzymywał się z wykonywania dorywczych prac fizycznych, m.in. w szklarni, a także z przepisywania tekstów i wykonywania prac edytorskich; w listopadzie 1987 r. zatrudniony w Ośrodku Kultury Wsi ZMW "Scena Ludowa" w Krakowie jako maszynista (przepisywanie teksty do biuletynów). W okresie luty – maj 1989 r. zatrudniony w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, odpowiedzialny za katalogowanie fotogramów i klisz m.in. z okresu I wojny światowej i Legionów.

W 1989 r. próbował wrócić do pracy w Zarządzie Regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność", ale odmówiono mu zatrudnienia (podobnie jak i innym pracownikom ZR sprzed 13 grudnia 1981 r.).

Od marca 1990 r. do października 1991 r. pracował jako redaktor techniczny w wydawnictwie "Universitas". W l. 1991-1997 archiwista i redaktor techniczny "Zeszytów Interwencji Kryzysowej" w Wojewódzkim Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Krakowie; od 1997 r. na rencie; od 2007 r. na emeryturze.

Brał udział i dokumentował protesty studenckie w marcu 1968 r. w Krakowie, czego efektem było w późniejszych latach m.in. kilkakrotne zatrzymanie go na 48 godz. oraz doprowadzenie do wyrzucenia ze studiów w 1970 r. W grudniu 1970 r. zatrzymany i przetrzymywany przez cztery dni w AŚ w Krakowie.

W 1976 r., chcąc uniknąć poboru do wojska w ramach tzw. branki prewencyjnej, wyjechał z rodziną poza Kraków; po zatrzymaniu w sierpniu 1976 r. w Krakowie skazany przez sąd wojskowy na karę grzywny oraz zdegradowanie do stopnia kaprala.

W 1974 r. rozpoczął wydawanie niezależnego pisma "Biuletyn Informacyjny. Wiadomości nieprawdziwe i szkalujące PRL rozpowszechniane przez zachodnie środki przekazu", w których publikował informacje pozyskiwane m.in. z Radia Wolna Europa, "Kultury" i innych źródeł. W 1979 r. wraz z R. Terleckim, J. T. Nowakiem, Z. Solakiem i A. Zagajewskim opracował cieszącą się dużą popularnością broszurę "Czego nie ma w podręcznikach", poświęconą "białym plamom" w historii i literaturze polskiej.

W wrześniu 1980 r. członek Komitetu Założycielskiego NSZZ w Muzeum Narodowym w Krakowie (przewodniczący dr M. Rostworowski).

W l. 1980-1981 społecznie pracował w MKZ Kraków, a następnie w Zarządzie Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność" jako etatowy archiwista; dokumentował działalność związku, prowadząc "Centrum Dokumentacji".

Uniknął internowania 13 grudnia 1981 r. po wprowadzeniu stanu wojennego i ukrywał się przez kolejne cztery miesiące. Został zatrzymany 14 kwietnia 1982 r. w mieszkaniu A. Załuskiego pod zarzutem posiadania i przechowywania nielegalnych pism. Internowany, a następnie aresztowany (KW MO w Krakowie przy ul. Mogilskiej i w AŚ w Krakowie przy ul. Montelupich). 9 czerwca 1982 r. został zwolniony warunkowo ze względu na brak dowodów winy.

Po zwolnieniu prowadził nadal działalność podziemną. W l. 1982-1983 uczestnik manifestacji i demonstracji w Krakowie i w Nowej Hucie. Od 1982 r. dokumentował fotograficznie życie Krakowa, przekazując fotografie różnymi kanałami do opiniotwórczych środowisk w Europie zachodniej. Część jego zdjęć z lat 80. XX w. zostało opublikowanych w zbiorowym albumie "Zapis zdarzeń. Przemiany społeczne, polityczne i kulturowe w latach 1980-1989 w obiektywach fotografików krakowskich" (2015).

Zbierał informacje, przygotowywał materiały oraz pisał artykuły, m.in. dla "Hutnika", "Obserwatora Wojennego" i wielu innych pism podziemnych. Od 1985 r. był redaktorem "Solidarności Grzegórzeckiej". Prowadził ożywioną współpracę z zachodnimi mediami, w tym m.in. z paryską "Kulturą", z Radiem Wolna Europa, INPRECOR-em, a także z francuskimi związkami zawodowymi (CFDT) oraz z IV Międzynarodówką, którym przekazywał informacje na temat sytuacji w Polsce. Publikował pod pseudonimami: "Krzysztof Wiecheć", "Mieczysław Kaciński" i "Strefling".

Współpracował z Tajną Komisją Robotniczą Hutników. Dzięki swoim kontaktom organizował pomoc z Zachodu dla podziemnych struktur związku (m.in. pieniądze i sprzęt – radiostacje, magnetofony, krótkofalówki, itp.). Wspólnie z A. Załuskim, dzięki podsłuchom, rozpracowali stosowane przez milicję kryptonimy, co ułatwiło skuteczne planowanie manifestacji w latach osiemdziesiątych.

W 1989 r. był współautorem wystawy fotograficznej, poświęconej okresowi 19801989, pokazywanej na UJ w Krakowie oraz na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Wiedniu (wystawa została później przekazana do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie).

W l. 80. XX w. wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez MO i SB; w jego mieszkaniu wielokrotnie dokonywano rewizji.

Odznaczony medalami "Dziękujemy za Wolność" (2015) i medalem "Za zasługi dla Małopolskiej Solidarności" (2016).


Źródło: Adam Gliksman. Leksykon Ludzi Małopolskiej Solidarności. Tom II. Kraków 2017
Ostatnia weryfikacja danych: 2017-08-31


Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Czyż Waldemar, Ur. 03.11.1942 w Cieszynie n. Olzą. Narodowość śląska; wyznanie ewangelicko-augsburskie. Studiował historię na UJ w l. 1964-1970, studia przerwał na IV r.

. Pracował jako wychowawca w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla dzieci głuchych w Krakowie (1972-1975) i w internacie Zespołu Szkół Budowalnych (1975-1976); w l. 1980-1981 zatrudniony w Muzeum Książąt Czartoryskich; w 1981 r. pracownik etatowy Zarządu regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność"

Po zwolnieniu z aresztu w 1982 bez pracy; SB skutecznie uniemożliwiała mu znalezienie jakiegokolwiek zatrudnienia, mimo licznych prób jego uzyskania; od czerwca do października 1983 r. pracował jako portier w Przedsiębiorstwie Geologicznym w Krakowie (zwolniony z pracy po zatrzymaniu przez MO w związku z udziałem w manifestacji 31 sierpnia); pracownik Sekcji Ewidencji Majątku UJ (1983-1985); w czerwcu 1985 r. rozpoczął pracę jako sekretarz w Instytucie Języka Polskiego PAN; w związku z regularnymi zatrzymaniami przez MO i SB został zmuszony do rezygnacji z pracy w październiku 1985 r. ; w kolejnych latach utrzymywał się z wykonywania dorywczych prac fizycznych, m.in. w szklarni, a także z przepisywania tekstów i wykonywania prac edytorskich; w listopadzie 1987 r., zatrudniony w Ośrodku Kultury Wsi ZMW "Scena Ludowa" w Krakowie jako maszynista (przepisywanie teksty do biuletynów). W okresie luty - maj 1989 r. zatrudniony w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, odpowiedzialny za katalogowanie fotogramów i klisz m.in. z okresu I wojny światowej i Legionów.

W 1989 r. próbował wrócić do pracy w Zarządzie Regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność|", ale odmówiono mu zatrudnienia (podobnie jak innym pracownikom ZR sprzed 13 grudnia 1981 r.).Od marca 1990 r. do października 1991 r.. pracował jako redaktor techniczny w wydawnictwie "Universitas". W l. 1991-1997 archiwista i redaktor techniczny "Zeszytów Interwencji Kryzysowej" w Wojewódzkim Ośrodku Interwencji Kryzysowej" w Krakowie; od 1997 r. na rencie, od 2007 r. na emeryturze.

Bral udział i dokumentował protesty studenckie w marcu 1968 r. w Krakowie, czego efektem było w późniejszych latach m.in. kilkakrotne zatrzymanie na 48 godz. oraz doprowadzenie do wyrzucenia ze studiów w 1970 r. W grudniu 1970 r. zatrzymany i przetrzymywany prze cztery dni w AŚ w Krakowie. W 1976 r. chcąc uniknąć poboru do wojska w ramach tzw. branki prewencyjnej, wyjechał z rodziną poza Kraków; po zatrzymaniu w sierpniu 1976 r. w Krakowie skazany przez sąd wojskowy na karę grzywny oraz zdegradowanie do stopnia kaprala.

W 1974 r. rozpoczął wydawanie niezależnego pisma "Biuletyn Informacyjny. Wiadomości nieprawdziwe i szkalujące PRL rozpowszechniane przez zachodnie środki przekazu", w których publikował informacje pozyskiwane m.in. z Radia Wolna Europa, "Kultury" i innych źródeł. W 1979 r. wraz z R. Terleckim, J.T. Nowakiem, Z.Solakiem i A. Zagajewskim opracował cieząca się dużą popularnością broszurę "Czego nie ma w podręcznikach" poświęconą "białym plamom" w historii i literaturze polskiej.

We wrześniu 1980 r. członek Komitetu Założycielskiego NSZZ w Muzeum Narodowym w Krakowie (przewodniczący dr M. Rostworowski). W l. 1980-1981 społecznie pracował w MKZ Kraków, a następnie w Zarządzie Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność" jako etatowy archiwista.; dokumentował działalność związku, prowadząc "Centrum Dokumentacji.

Uniknął internowania 13 grudnia 1981 r. po wprowadzeniu stanu wojennego i ukrywał się przez kolejne cztery miesiące. Został zatrzymany 14 kwietnia 1982 r. w mieszkaniu A.Załuskiego pod zrzutem posiadania i przechowywania nielegalnych pism. Internowany a następnie aresztowany, (KW MO w Krakowie przy ul. Mogilskiej i w AŚ w Krakowie przy ul. Montelupich0. 9 czerwca 1982 r. został zwolniony warunkowo ze względu na brak dowodów winy.

Po zwolnieniu prowadził nadal działalność podziemną. W l. 1982 - 1983 uczestnik manifestacji i demonstracji w Krakowie i w Nowej Hucie. Od 1982 r. dokumentował fotograficznie życie Krakowa, przekazując fotografie różnymi kanałami do opiniotwórczych środowisk w Europie zachodniej. Część jego zdjęć z lat .80 XX w. zostało opublikowanych 3 zbiorowym albumie "Zapis zdarzeń. Przemiany społeczne, polityczne i kulturowe w latach 1980 1989 w obiektywach fotografików krakowskich" (2015).

Zbierał informacje, przygotowywał materiały oraz pisał artykuły, m.in. dla "Hutnika", "Obserwatora Wojennego" i wielu innych pism podziemnych. Od 1985 r. był redaktorem "Solidarności Grzegórzeckiej". Prowadził ożywioną współpracę z zachodnimi mediami, w tym m.in. z paryska "Kulturą", z Radiem Wolna Europa", INPRECOR-em, a także z francuskimi związkami zawodowymi (CFDT) oraz z IV Międzynarodową, którym przekazywał informacje na temat sytuacji w Polsce. Publikował pod pseudonimem "Krzysztof Wiecheć", "Mieczysław Kaciński", i "Strefling".

Współpracował z Tajna Komisją Robotniczą Hutników. Dzięki swoim kontaktom organizował pomoc z zachodu dla podziemnych struktur związku (m.in. pieniądze i sprzęt - radiostacje, magnetofony, krótkofalówki, itp.). Wspólnie z A.Załuskim, dzięki podsłuchom, rozpracowywali stosowane przez milicje kryptonimy, co ułatwiało skuteczne planowanie manifestacji w latach osiemdziesiątych.

W 1989 r. był współautorem wystawy fotograficznej poświęconej okresowi 1980-1989, pokazywanej na UJ w Krakowie oraz ma Wydziale Prawa Uniwersytetu w Wiedniu (wystawa została później przekazana do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie). W l. 80. XX w. wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez MO i SB; w jego mieszkaniu wielokrotnie dokonywano rewizji.

Jest członkiem Stowarzyszenia "Sieć Solidarności". Odznaczony Medalem "Dziękujemy za wolność" (2015) oraz Medalem "Za zasługi dla Małopolskiej Solidarności" (2016)