Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Alicja Derkowska (ur. 21.03.1940 w Sosnowcu) pochodzi z Łodzi, gdzie ukończyła szkołę podstawową, liceum, potem studia i uzyskała doktorat z matematyki w dziedzinie analizy funkcjonalnej. Kilkanaście lat była pracownikiem naukowym Uniwersytetu Łódzkiego. Uzyskała stopień naukowy doktora w zakresie teorii sumowalności. Podczas studiów była przez pewien czas przewodniczącą Studenckiego Koła Naukowego, a w latach 1960-82 była czynnym członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego oraz pracowała w Komisji Historii Matematyki i w redakcji Wiadomości Matematycznych.

W 1975, wraz z mężem Gabrielem i dwoma synami, przeprowadziła się do Nowego Sącza, utworzyła tam regionalny oddział Polskiego Towarzystwa Matematycznego, którym kierowała przez trzy kadencje (6 lat). Wykładała wówczas w lokalnym Studium Doskonalenia Nauczycieli.

Zaangażowała się w działalność pierwszej "Solidarności", zakładała koła nauczycielskie. Po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z mężem stracili pracę, do końca lat 80. prowadzili wraz ze wspólnikiem prywatny, osiedlowy sklepik spożywczy "FIGA" . Jednocześnie Alicja Derkowska współpracowała z niejawnymi strukturami opozycji, była członkiem podziemnej Rady Edukacji Narodowej. Jako jedna z dwóch osób z poza Warszawy dojeżdżała co miesiąc do stolicy na spotkania tej Rady przez 7 lat (1982-89).

W 1988 roku założyła Małopolskie Towarzystwo Oświatowe, które skupiło się na promowaniu innowacyjnych metod nauczania i demokratyzacji zarządzania szkołą. Rok później w Nowym Sączu powstał SPLOT - jedna z pierwszych szkół społecznych w Polsce. Alicja Derkowska przez pierwsze 10 lat była dyrektorką tej szkoły. MTO było nagradzane m.in. w 2005 w Konkursie na Najlepszą Inicjatywę Obywatelską "Pro Publico Bono". Zaangażowała się także w tworzenie sieci szkół na Bałkanach.

W 1989 r. była zaangażowana w działalność komitetów obywatelskich w Nowym Sączu. Alicja i Gabriel Derkowscy udostępniali swój dom na siedzibę Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" w Nowym Sączu. W latach 90. działała w Ruchu Obywatelskim Akcji Demokratycznej, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. W 2008 r. weszła w skład Komitetu Sterującego Światowym Ruchem na Rzecz Demokracji (World Movement for Democracy) z siedzibą w Waszyngtonie, a w 1999 r. została też członkinią Ashoki - Międzynarodowego Stowarzyszenia Innowatorów Społecznych.

W latach 1991-1993 organizowała, wspólnie ze stowarzyszeniem nauczycieli amerykańskich "Educators for Social Responsibility", Letnie Szkoły Nauczania Demokracji, w których uczestniczyli nauczyciele z całej Polski, a w 2001-2004 tworzyła sieć tzw. "Szkół Plus" oplatającą całe Bałkany do Albanii po Mołdawię, rozszerzając ją w kolejnych latach na Azerbejdżan i Gruzję (w sumie ponad 65 stowarzyszeń rodziców i nauczycieli wspomagających lokalną szkołę). Przyczyniła się do powstania ponad 400 grup zaangażowanych w działania obywatelskie na całych Bałkanach, Ukrainie, w Azerbejdżanie i Gruzji oraz Polsce, Czechach, Słowacji i na Węgrzech. Do Polski i Nowego Sącza miało okazję przyjechać kilkuset studentów m.in. z Białorusi, Rosji, Mołdawii i Ukrainy.

W grudniu 2015 inicjowała powstanie grupy KOD_Sądecki (Komitet Obrony Demokracji na terenie powiatów nowosądeckiego, gorlickiego i limanowskiego), a w została założycielką i pierwszym prezesem stowarzyszenia "Odpowiedzialni Obywatele".

W 2004 wyróżniona nagrodą "For the Future of the Children of Europe" przez węgierskie stowarzyszenie "Future of Europe", oraz nagrodą POLCUL przez australijską Fundację Jerzego Bonieckiego. W 2009 r. otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej, a w 2011 r. została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Uhonorowana Medalem "Dziękujemy za wolność" (2024).