Biogram w Indeksie Osobowym SSS
Jacek Kuroń, ur. 03 marca 1934 we Lwowie, zm. 17 czerwca 2004 w Warszawie. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Historyczny (1957).
Członek ZMP (1949-1953) i PZPR (1952-53); usunięty za krytykę organizacji młodzieżowej z obu organizacji; ponownie w PZPR (1956-1964); współzałożyciel (1954) drużyn im. gen. K. Świerczewskiego, zw. czerwonymi harcerzami; współzałożyciel (1956) Hufca Walterowskiego w ZHP, rozwiązanego 1961 za krytykę PRL; współzałożyciel (1956) ZMS na Uniwersytecie Warszawskim, na przełomie 1956/1957 członek Rewolucyjnego Związku Młodzieży.
Od 1955 uczestnik spotkań Klubu Krzywego Koła; od 1962 członek Politycznego Klubu Dyskusyjnego na UW (zorganizowanego przez Karola Modzelewskiego), w 1964 współautor (z K. Modzelewskim) Memoriału będącego krytyczną analizą ustroju PRL, 14/15.11.1964 zatrzymany (z grupą) na 48 godz. W 1965 współautor „Listu otwartego do członków POP PZPR i do członków uczelnianej organizacji ZMS przy Uniwersytecie Warszawskim”, 20.03.1965 aresztowany za jego kolportaż i wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy (19.07.1965) skazany na 3 lata więzienia, osadzony m.in. w ZK w Potulicach, 2.05.1967 zwolniony warunkowo.
Po wyjściu lider grupy tzw. komandosów; w 1968 inicjator akcji protestacyjnych po zdjęciu ''Dziadów'' Adama Mickiewicza w reż. Kazimierza Dejmka z repertuaru Teatru Narodowego, aresztowany 8 marca 1968, przetrzymywany w AŚ Warszawa-Mokotów, w procesie tzw. inspiratorów wydarzeń marcowych, wyrokiem Sądu Wojewódzkiego m.st. Warszawy (15 .01.1969) skazany na 3,5 roku więzienia, osadzony m.in. w ZK we Wronkach, 17.09.1971 zwolniony warunkowo.
W grudniu 1975 współautor (z Jakubem Karpińskim i Janem Olszewskim) i sygnatariusz Listu 59 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji.
W czerwcu 1976 sygnatariusz Oświadczenia 14 intelektualistów wyrażającego solidarność z protestującymi robotnikami Radomia i Ursusa; w lipcu 1976 autor Listu otwartego do sekretarza generalnego Włoskiej Partii Komunistycznej Enrico Berlinguera w obronie represjonowanych robotników, który odbił ssie szerokim echem w prasie zachodniej.
23 września 1976 współzałożyciel KOR, następnie KSS KOR, w swoim mieszkaniu uruchomił punkt zbierania informacji o represjach, skąd przekazywał je na Zachód. 14.05.1977 zatrzymany, aresztowany wraz z 10 członkami i współpracownikami KOR, 23.07. 1977 zwolniony na mocy amnestii. Należał do twórców strategii działania opozycji demokratycznej (Myśli o programie działania, „Aneks” 1977); wykładowca (1977-1978) na Uniwersytecie Latającym, 22 .01.1978 podpisał deklarację założycielską TKN, 14 i 21.03.1979 pobity wraz z innymi uczestnikami) spotkania przez bojówki SZSP (organizowane przez SB) we własnym mieszkaniu podczas odbywanych tam spotkań TKN. Od lipca 1978 członek redakcji niezależnego kwartalnika „Krytyka”.
6 sierpnia 1978 uczestnik spotkania z czołowymi działaczami czechosłowackiej Karty 77 (m.in. z Václavem Havlem) w Karkonoszach na granicy polsko-czechosłowackiej; 3-10 pażdziernika 1979 uczestnik głodówki w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, podjętej na znak solidarności z aresztowanymi działaczami czechosłowackiej Karty 77. 7-17 maja 1980 w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej uczestnik głodówki solidarnościowej z głodującymi w więzieniu Mirosławem Chojeckim i Dariuszem Kobzdejem oraz w proteście przeciwko przetrzymywaniu w więzieniach działaczy opozycji.
W lipcu-sierpniu 1980 współorganizator sieci informacji o strajkach, 18.08.1980 zatrzymany, następnie aresztowany wraz z 13 innymi działaczami opozycji, zwolniony 1 września 1980 na mocy Porozumień Sierpniowych; doradca MKZ „Solidarność” w Gdańsku, KKP, Komisji Krajowej; od stycznia 1981 członek Rady Programowo-Konsultacyjnej Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy KKP; uczestnik I WZD Regionu Mazowsze; latem 1981 współautor koncepcji włączenia się „Solidarności” w tworzenie samorządów pracowniczych w zakładach; uczestnik I KZD; współautor idei por współzałożyciel Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość.
13 grudnia 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Strzebielinku i Warszawie-Białołęce, 3 września 1982 aresztowany pod zarzutem próby obalenia siłą ustroju PRL (tzw. Proces Jedenastu), przewieziony do AŚ Warszawa-Mokotów, zwolniony na pogrzeb żony Grażyny Boruckiej-Kuroń (zm. 23.09.1982), w lipcu 1984 zwolniony na mocy amnestii. Współpracownik podziemnych struktur „S”, publicysta w prasie podziemnej, m.in. w „Tygodniku Mazowsze”; doradca RKW Mazowsze i TKK; po manifestacji 1.05.1985 skazany przez kolegium ds. wykroczeń na 3 mies. aresztu. 6.07.1987 sygnatariusz deklaracji Kręgu Przyjaciół Solidarności Polsko-Czechosłowackiej.
18 grudnia 1988 współtwórca Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. W 1989 uczestnik obrad plenarnych Okrągłego Stołu oraz w podzespole ds. reform politycznych.
Poseł na sejm (1989-2001) z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, współzałożyciel (1990) Unii Demokratycznej i od 1991 jej wiceprzewodniczący, od 1994 członek władz Unii Wolności (do 1995 wiceprzewodniczący).
1989-90 i 1992-93 minister pracy i polityki socjalnej w rządach T. Mazowieckiego i H. Suchockiej; inicjator wielu akcji charytatywnych m.in. twórca Fundacji Pomoc Społeczna SOS (1990). W 1995 kandydat na urząd Prezydenta RP. W 2000 współzałożyciel (z żoną Danutą Kuroń) Uniwersytetu Powszechnego im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach na Podlasiu, pierwszy rektor.
Autor artykułów programowych i publicystycznych: ''Polityczna opozycja w Polsce'' (paryska „Kultura” nr 11, 1974), ''Myśli o programie działania'' („Aneks” nr 13-14, 1977), ''Zasady ideowe'' (NOWa, 1978), ''Tezy o wyjściu z sytuacji bez wyjścia'' („Tygodnik Mazowsze”, 1982), Polityka i odpowiedzialność (wydane poza cenzurą 1984), Zło, które czynię (wydane poza cenzurą 1984'', Krajobraz po bitwie'' („Tygodnik Mazowsze”, 1987); Gwiezdny czas. „Wiary i winy” ciąg dalszy (1991), Moja zupa (1991), Spoko! czyli kwadratura koła (1992), PRL dla początkujących (1995, wspólnie z J. Żakowskim), Siedmiolatka, czyli Kto ukradł Polskę (1997, wspólnie z J. Żakowskim), Działanie (2002), Rzeczpospolita dla moich wnuków (2004) oraz książek m.in. ''Polityka i odpowiedzialność'' (Aneks, Londyn 1984), ''Wiara i wina. Do i od komunizmu'' (NOWa, 1989), ''Jeśli nie panujemy nad swoim życiem, ono panuje nad nami'' (Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2002).
Oznaczony Orderem Orła Białego (1998), Orderem Ecce Homo (2001), niemieckim Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi (1999), francuską Legią Honorową i ukraińskim Orderem Jarosława Mądrego (2004), Orderem Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina; Honorowy Obywatel Lwowa (2002).
Jacek Kuroń zmarł 17 czerwca 2004 w Warszawie; został pochowany w Alei Zadłużonych na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Uhonorowany medalem "Dziękujemy za wolność" (2024).
