Solidarność to znaczy razem

Sawa Józef

Biogram w Leksykonie Małopolskiej Solidarności, t.2

Ur. 19 maja 1926 r. w Podłężu, pow. wielicki; zm. 18 sierpnia 1987 r. w Krakowie; pochowany na Cmentarzu Grębałowskim w Krakowie.

Absolwent Technikum Zawodowego w Krakowie(1977).

W trakcie II wojny światowej robotnik przymusowy w Niemczech (1941-1945); w kolejnych latach zatrudniony m.in. w KWK Rozbark-Dymitrow w Bytomiu, w Grupie Operacyjnej Ochrony Przemysłu Mieroszów-Wałbrzych, w Zjednoczeniu Przemysłu Lotniczego w Mieroszowie, w Zakładach Budowy Maszyn i Aparatury im. Ludwika Zieleniewskiego w Krakowie, w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie, oraz w Dzielnicowej Radzie Narodowej w Nowej Hucie; w l. 1953-1954 pracownik Huty Bobrek w Bytomiu; w l. 1954-1982 zatrudniony na Wydziale Walcowni Zgniatacz Huty im. Lenina (obecnie ArcelorMittal Poland Kraków); od kwietnia 1982 r. na emeryturze.

W dn. 27-28 kwietnia 1960 r. uczestnik demonstracji w obronie krzyża w Nowej Hucie, pobity w trakcie zajść; 23 czerwca 1960 r. skazany na 1,5 roku więzienia, po odbyciu większości kary warunkowo zwolniony.

W dn. 20-22 sierpnia 1980 r. organizator strajku na Wydziale Walcownia Zgniatacz HiL, członek Komitetu Strajkowego, z którego został usunięty wraz z innymi niewygodnymi dla SB osobami w wyniku gry operacyjnej, która doprowadziła do powołania nowego Komitetu Strajkowego; zaangażowany w kolportaż materiałów (ulotek i pism) z Wybrzeża wśród załogi HiL.

W NSZZ "Solidarność" od września 1980 r.; członek Komitetu Robotniczego Hutników; wiceprzewodniczący (od lutego 1981 r.), a następnie od kwietnia 1981 r. przewodniczący Komisji Wydziałowej "Solidarność" na Wydziale Walcownia Wstępna Huty; inicjator umieszczenia krzyży w pomieszczeniach związkowych (maj 1981 r.) oraz ufundowania sztandaru dla Komisji Wydziałowej "Solidarności" (po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał sztandar w swoim mieszkaniu).

Odpowiedzialny za funkcjonowanie Wydziału Walcowni Zgniatacz (od marca 1981 r.) w ramach tzw. Centrum Strajkowego C-2; inicjator m.in. zmian personalnych w HiL, polegających na usunięciu niepopularnych kierowników, poprawy zaopatrzenia w stołówce i zmiany cen posiłków dla hutników; organizator spotkania z A. Michnikiem na terenie Wydziału (6 maja 1981 r.); zaangażowany w uroczystość poświęcenia sztandaru KRH (21 listopada 1981 r.)

13 grudnia 1981 r. internowany w ZK w Nowym Wiśniczu, a następnie w szpitalu przy AŚ w Krakowie i w ZK w Załężu k. Rzeszowa; zwolniony ze względu na wiek i stan zdrowia (9 marca 1982 r.); sygnatariusz "Apelu do społeczeństwa" Inicjatywy Obywatelskiej w Obronie Praw Człowieka Przeciw Przemocy (1984); zaangażowany w kolportaż książek wśród pracowników Zgniatacza i HiL oraz w utrzymywanie kontaktów z przedstawicielami francuskich związków zawodowych.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1981).


Źródło: Adam Gliksman. Leksykon Ludzi Małopolskiej Solidarności. Tom II. Kraków 2017
Ostatnia weryfikacja danych: 2017-08-31


Biogram w Indeksie Osobowym SSS

Józef Sawa, ur. 19 maja 1926 r. w Podłężu (pow. wielicki); zm. 18 sierpnia 1987 r. w Krakowie.

Podczas II wojny światowej robotnik przymusowy w Niemczech (1941-1945); W kolejnych latach zatrudniony m.in. w KWK Rozbark-Dymitrow w Bytomiu, w Grupie Operacyjnej Ochrony Przemysłu Mieroszów-Wałbrzych, w Zjednoczeniu Przemysłu Lotniczego w Mieroszowie, w Zakładach Budowy Maszyn i Aparatury im. Ludwika Zieleniewskiego w Krakowie, w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie, oraz w Dzielnicowej Radzie Narodowej w Nowej Hucie; w l. 1953-1954 pracownik Huty Bobrek w Bytomiu.; w l. 1954-1982 zatrudniony na Wydziale Walcowni Wstępnych Huty im. Lenina (obecnie ArcelorMittalPoland Kraków). W międzyczasie ukończył Technikum Zawodowego w Krakowie(1977). Od kwietnia 1982 r. przeszedł na emeryturę.

Do 1959 był członkiem PZPR; do 1980 w ZZ Hutników a pomimo tego w dniach 27-28 IV 1960 był aktywnym uczestnikiem demonstracji w obronie nowohuckiego krzyża, pobity w czasie zajść, zaaresztowany i skazany 23 czerwca 1960 r. na 1,5 roku więzienia, po odbyciu większości kary warunkowo zwolniony.

W dn. 20-22 sierpnia 1980 r. współorganizator strajku na Wydziale Walcownie Wstępna HiL (P60), członek pierwszego Komitetu Strajkowego. W NSZZ "Solidarność" od września 1980 r.; członek Komitetu Robotniczego Hutników (KRH); wiceprzewodniczący (od lutego 1981 r.), a następnie od kwietnia 1981 r. przewodniczący Komisji Wydziałowej "Solidarność P60; inicjator umieszczenia krzyży w pomieszczeniach związkowych (maj 1981 r.) oraz ufundowania sztandaru dla Komisji Wydziałowej "Solidarności", którego poświęcenie odbyło się 16 listopada 1981 w kościele "Arka Pana " w Bieńczycach; Inicjator m.in. zmian personalnych na wydziale, walczył o poprawę zaopatrzenia w stołówce i zmianę cen posiłków dla hutników; organizator spotkania z Adamem Michnikiem na terenie Wydziału (6 maja 1981 r).

13 grudnia 1981 r. internowany w Ośrodku Odosobnienia w Nowym Wiśniczu, a następnie w szpitalu przy AŚ w Krakowie i w ZK w Załężu, k. Rzeszowa; Zwolniony ze względu na wiek i stan zdrowia (9 marca 1982 r.).

Sygnatariusz "Apelu do społeczeństwa" Inicjatywy Obywatelskiej w Obronie Praw Człowieka Przeciw Przemocy (1984); zaangażowany w kolportaż oraz w kontakty z przedstawicielami francuskich związków zawodowych.

Rozpracowywany od 18.12.1980 jako figurant w SOR krypt. Kęsy (dotyczyła strajku na Zgniataczu 20-22.08.1980); III 1981 - XI 1982 rozpracowywany w ramach KE krypt. Marynarz.

Propagator czytania książek. Rozprowadzał je przez lata wśród pracowników i znajomych, także po przejściu na emeryturę, niemal do śmierci. Najbardziej był jednak znany z tego, że przez lata organizował pogrzeby oraz pomoc dla rodzin zmarłych ludzi ze Zgniatacza, dlatego nazywany był "Józiem Pogrzebnikiem".

Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1981).

Józek Sawa spoczywa wraz ze swoją żoną "Sabcią", która m.in. ukrywała sztandar Solidarności Zgniatacza, na cmentarzu w Grębałowie (Nowa Huta).


Informacja z listy Internowani

Pracownik Walcowni P60, przewodniczący KZ NSZZ "S" na Zgniataczu w HiL, internowany 13.12.1981 - decyzja nr 137, Wiśnicz, szpital Montelupich, Załęże, zwolniony 09.03.1982.