Biogram w Leksykonie Małopolskiej Solidarności, t.1
Ur. 26 listopada 1936 r. w Częstochowie.
Absolwent Wydziału Filozoficzno-Historycznego UJ w Krakowie (1960); doktorat (1965); habilitacja (1973), docent w PAN (1975), profesor UJ (1993).
W l. 1959-1960 pracownik Archiwum PAN w Krakowie, w l. 1961-1984 na stanowiskach od bibliotekarza do kustosza dyplomowanego i docenta w Bibliotece PAN w Krakowie; w l. 1961-1963 asystent w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach; docent w WSP w Kielcach (1976-1979); w l. 1984-1989 kustosz Oddziału Rękopisów w Bibliotece Jagiellońskiej; w l. 2002-2010 profesor w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ.
Od 1976 r. związany ze środowiskiem KOR i następnie KSS KOR; kolporter "Biuletynu Informacyjnego".
W NSZZ "S" od września 1980 r.; przewodniczący TKZ przy Oddziale i placówkach PAN w Krakowie; współzałożyciel i członek Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "S" PAN oraz Krakowskiej Komisji Porozumiewawczej Nauki NSZZ "S"; od grudnia 1980 r. przewodniczący KZ "S" PAN (wiceprzewodniczący R. Laskowski i K. Görlich, członkowie: J. Vetulani, J. Środoń, T. Passakas, R. Rembiesa, A. Smolarski i Z. Denisiuk); w 1981 r. współzałożyciel niezależnego pisma "Głos PAN-u".
Po wprowadzeniu stanu wojennego współtwórca i członek TKZ "S" w PAN w Krakowie; od 1982 r. współpracownik RKW Małopolska; w styczniu 1982 r. założyciel i współredaktor (wraz z R. Laskowskim i D. Abrahamowicz) pisma RKW "Biuletyn Małopolski"; współpracownik TKZ na UJ.
Od maja 1982 r. w ścisłej współpracy z W. Hardkiem w ramach działań RKW i TKK (ps. "Krzysztof", "Piotr", "2000"); w maju 1982 r. współorganizator (wraz z R. Laskowskim) zespołu programowego RKW i TKK (tzw. merytoryczny TKK, ps. "Gerard"), organizator spotkań TKK; współautor programu "Społeczeństwo podziemne", zakładającego m.in. przyjęcie przez "S" formuły szerokiego ruchu społecznego i przygotowanie społeczeństwa do życia w demokratycznej Polsce (przyjętego przez TKK na posiedzeniu w dn. 21-22 lipca 1982 r.); współautor programu "Solidarność dziś" (styczeń 1983 r.); uczestnik tajnego spotkaniu TKK z L. Wałęsą w kwietniu 1983 r., autor wspólnego listu kierownictwa "S" do Jana Pawła II w związku z jego pielgrzymką do Polski; w 1983 r. współorganizator i członek ścisłego kierownictwa Regionalnego Komitetu Solidarności Małopolska, wraz ze S. Jurczakiem, T. Syryjczykiem, B. Niemiec i J. Lupą, odpowiedzialny za kontakty z TKK, oraz następnie z KKW; współpracownik francuskich związków zawodowych CFDT i CFTC, m.in. sygnatariusz (ps. André) umowy o współpracy z CFTC (wraz z T. Syryjczykiem).
Współpracownik podziemnych krakowskich wydawnictw, m.in. pism: "Kronika Małopolska", "Miesięcznik Małopolski" i "Hutnik".
W lutym 1984 r. zwolniony z pracy w PAN na żądanie SB oraz pozbawiony stanowiska docenta; pozostawał bez zatrudnienia do września 1984 r.; kilkakrotnie zatrzymywany (również w miejscu pracy), poddawany próbom przesłuchania w WUSW, rewizjom w domu, kilkakrotnie odmówiono mu wydania paszportu na wyjazdy naukowe; wykładowca historii na Chrześcijańskim Uniwersytecie Robotniczym im. kard. Stefana Wyszyńskiego w Krakowie-Mistrzejowicach oraz m.in. w KIK w Nowym Sączu.
W 1985 r. inicjator utworzenia (obok podziemnych struktur "S") jawnego komitetu "S", złożonego z przedstawicieli środowisk niezależnych; w dn. 25 października 1987 r. uczestnik i przewodniczący wspólnych obrad TKK i Tymczasowej Rady "S" z L. Wałęsą, podczas których powołano jawną KKW; doradca KKW.
Jako reprezentant "S" wystąpił na I Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka 25-27 sierpnia 1988 r.
W dn. 10 września 1988 r. współsygnatariusz (wraz m.in. z A. Gaberle, Z. Radzikowską, B. Niemiec i R. Łużnym) wniosku do sądu o reaktywowanie "S" na UJ; od 12 września 1988 r. członek jawnego RKS Małopolska (od marca 1989 r. członek prezydium); w okresie październik-grudzień 1988 r. w Paryżu, współpracownik CFDT i CFTC, reprezentant "S" na ich kongresach regionalnych i krajowych, członek zespołu informacyjno-organizacyjnego w czasie wizyty L. Wałęsy w Paryżu w grudniu 1988 r.; Od grudnia 1988 r. członek KO przy L. Wałęsie; uczestnik posiedzeń przygotowujących udział "S" w obradach Okrągłego Stołu, uczestnik obrad podzespołu ds. samorządu terytorialnego.
Członek Zespołu Inicjującego Małopolski Komitet Obywatelski (od 29 marca 1989 r.); w l. 1989-1991 współorganizator i członek KO "S" w Krakowie.
Działalność związkowa: KZ przy Oddziale i placówkach PAN w Krakowie: przewodniczący (1980-1981); KZ NSZZ "S" UJ: przewodniczący (1989-1991); delegat na WZD RM (1989-1992); delegat na KZD (1990-1992).
Poseł na Sejm w l. 1989-1997 z list KO "S", UD i UW, wiceprzewodniczący Komisji Edukacji i członek Komisji Konstytucyjnej; w l. 19911993 członek Prezydium Klubu Parlamentarnego UD; w l. 1997-2001 podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.
Współzałożyciel ROAD (1990), wiceprzewodniczący Rady Krajowej (1990-1991).
Wiceprzewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (od 1990 r.); członek i od 1997 r. wiceprzewodniczący, a od 2005 r. przewodniczący Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Od 2001 r. członek rad redakcyjnych pism naukowych i komisji podręcznikowych, członek Państwowej Komisji Akredytacyjnej (20022004), Wspólnoty Polskiej (1990-1993 wiceprzewodniczący, od 2009 r. członek Zarządu w Krakowie); w l. 2003-2006 przewodniczący Rady Archiwalnej przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych w Warszawie, od 2006 r. wiceprzewodniczący; w l. 2005-2010 przewodniczący Rady Naukowej Biblioteki Narodowej w Warszawie; od 2008 r. członek Komisji Spraw Europejskich PAU w Krakowie.
Autor wielu publikacji naukowych, m.in. opracowań: "Zmierzch Czartoryskich" (Warszawa 1969), "Jarosław Dąbrowski 1836-1871" (Kraków 1973), "Jan Dąbrowski. Dziennik 19141918" (Kraków 1977), "Polska działalność dyplomatyczna (1860-1900)" [w:] "Historia dyplomacji polskiej, t. III 1795-1918" (Warszawa 1982), "Wielka Emigracja po powstaniu listopadowym" (Warszawa 1987), "Sprawa Polska w okresie powstania styczniowego" (1990), "Historia dyplomacji polskiej X-XX w." (współautor, Warszawa 2002, wyd. angielskojęzyczne Warszawa 2005), "Historia Polski 1795-1914" (Warszawa 2005, Warszawa 2007).
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2007); uhonorowany m.in. Medalem KEN (1997), Medalem Bene Merenti Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (1999), Złotym Medalem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2012), medalami i wyróżnieniami: UJ (2001), Archiwów Polskich (2001), Politechniki Gdańskiej (2001), Uniwersytetu Opolskiego (2003), PWSZ im. Witelona w Legnicy (2009), PWSZ w Nysie (2011), nagrodą MENiS (2004); obywatel honorowy Jarosławia (1999) i Sanoka (2001).
Źródło: Adam Gliksman. Leksykon Ludzi Małopolskiej Solidarności. Tom I. Kraków 2012
Ostatnia weryfikacja danych: 2012-08-31
