Koledze Waldemarowi Czyżowi,
- archiwiście, dokumentaliście, fotografikowi,
- opozycjoniście i niezależnemu wydawcy w okresie PRL,
- pracownikowi małopolskiej Solidarności,
- wielokrotnie aresztowanemu i represjonowanemu,
- współpracownikowi struktur podziemnych, pism drugiego obiegu oraz zachodnich mediów,
- uczestnikowi manifestacji w Krakowie,
- członkowi Stowarzyszenia "Sieć Solidarności"
- uhonorowanemu Medalem "Dziękujemy za wolność" oraz Medalem" Za zasługi dla Małopolskiej Solidarności,
z okazji 80 urodzin,
składamy życzenia zdrowia i pomyślności,
z wdzięcznością i solidarnością
orazportretem autorstwa Jacka M. Stokłosy
Członkowie Stowarzyszenia "Sieć Solidarności"
Kraków, 03 listopada.2022 r.
***
Czyż Waldemar, Ur. 03.11.1942 w Cieszynie n. Olzą. Narodowość śląska; wyznanie ewangelicko-augsburskie; poglądy polityczne liberalno-lewicowe.
Studiował historię na UJ w l. 1964-1970, studia przerwał na IV r.
Pracował jako wychowawca w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla dzieci głuchych w Krakowie (1972-1975) i w internacie Zespołu Szkół Budowalnych (1975-1976); w l. 1980-1981 zatrudniony w Muzeum Książąt Czartoryskich; w 1981 r. pracownik etatowy Zarządu regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność" (formalnie do lutego 1982); po zwolnieniu z aresztu w 1982 bez pracy; SB skutecznie uniemożliwiała mu znalezienie jakiegokolwiek zatrudnienia, mimo licznych prób jego uzyskania; od czerwca do października 1983 r. pracował jako portier w Przedsiębiorstwie Geologicznym w Krakowie (zwolniony z pracy po zatrzymaniu przez MO w związku z udziałem w manifestacji 31 sierpnia); pracownik Sekcji Ewidencji Majątku UJ (1983-1985); w czerwcu 1985 r. dzięki pomocy H.Kutybowej rozpoczął pracę jako sekretarz w Instytucie Języka Polskiego PAN; w związku z regularnymi zatrzymaniami przez MO i SB został zmuszony do rezygnacji z pracy w październiku 1985 r. ; w kolejnych latach utrzymywał się z wykonywania dorywczych prac fizycznych, m.in. w szklarni, a także z przepisywania tekstów i wykonywania prac edytorskich; w listopadzie 1987 r., zatrudniony w Ośrodku Kultury Wsi ZMW "Scena Ludowa" w Krakowie jako maszynista (przepisywanie teksty do biuletynów). W okresie luty - maj 1989 r. zatrudniony w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, odpowiedzialny za katalogowanie fotogramów i klisz m.in. z okresu I wojny światowej i Legionów.
W 1989 r. próbował wrócić do pracy w Zarządzie Regionu Małopolskiego NSZZ "Solidarność|", ale odmówiono mu zatrudnienia (podobnie jak innym pracownikom ZR sprzed 13 grudnia 1981 r.).
Od marca 1990 r. do października 1991 r.. pracował jako redaktor techniczny w wydawnictwie "Universitas". W l. 1991-1997 archiwista i redaktor techniczny "Zeszytów Interwencji Kryzysowej" w Wojewódzkim Ośrodku Interwencji Kryzysowej" w Krakowie; od 1997 r. na rencie, od 2007 r. na emeryturze.
Bral udział i dokumentował protesty studenckie w marcu 1968 r. w Krakowie, czego efektem było w późniejszych latach m.in. kilkakrotne zatrzymanie na 48 godz. oraz doprowadzenie do wyrzucenia ze studiów w 1970 r. W grudniu 1970 r. zatrzymany i przetrzymywany prze cztery dni w AŚ w Krakowie.
W 1976 r. chcąc uniknąć poboru do wojska w ramach tzw. branki prewencyjnej, wyjechał z rodziną poza Kraków; po zatrzymaniu w sierpniu 1976 r. w Krakowie skazany przez sąd wojskowy na karę grzywny oraz zdegradowanie do stopnia kaprala.
W 1974 r. rozpoczął wydawanie niezależnego pisma "Biuletyn Informacyjny. Wiadomości nieprawdziwe i szkalujące PRL rozpowszechniane prze zachodnie środki przekazu", w których publikował informacje pozyskiwane m.in. z Radia Wolna Europa, "Kultury" i innych źródeł. W 1979 r. wraz z R. Terleckim, J.T. Nowakiem, Z.Solakiem i A. Zagajewskim opracował cieząca się duża popularnością broszurę "Czego nie ma w podręcznikach" poświęconą "białym plamom" w historii i literaturze polskiej.
We wrześniu 1980 r. członek Komitetu Założycielskiego NSZZ w Muzeum Narodowym w Krakowie (przewodniczący dr M. Rostworowski).
W l. 1980-1981 społecznie pracował w MKZ Kraków, a następnie w Zarządzie Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność" jako etatowy archiwista.; dokumentował działalność związku, prowadząc "Centrum Dokumentacji.
Uniknął internowania 13 grudnia 1981 r. po wprowadzeniu stanu wojennego i ukrywał się przez kolejne cztery miesiące. Został zatrzymany 14 kwietnia 1982 r. w mieszkaniu A.Załuskiego pod zrzutem posiadania i przechowywania nielegalnych pism. Internowany a następnie aresztowany, (KW MO w Krakowie przy ul. Mogilskiej i w AŚ w Krakowie przy ul. Montelupich0. 9 czerwca 1982 r. został zwolniony warunkowo ze względu na brak dowodów winy.
Po zwolnieniu prowadził nadal działalność podziemną. W l. 1982 - 1983 uczestnik manifestacji i demonstracji w Krakowie i w Nowej Hucie. Od 1982 r. dokumentował fotograficznie życie Krakowa, przekazując fotografie różnymi kanałami do opiniotwórczych środowisk w Europie zachodniej. Część jego zdjęć z lat .80 XX w. zostało opublikowanych 3 zbiorowym albumie "Zapis zdarzeń. Przemiany społeczne, polityczne i kulturowe w latach 1980 1989 w obiektywach fotografików krakowskich" (2015).
Zbierał informacje, przygotowywał materiały oraz pisał artykuły, m.in. dla "Hutnika", "Obserwatora Wojennego" i wielu innych pism podziemnych. Od 1985 r. był redaktorem "Solidarności Grzegórzeckiej". Prowadził ożywioną współpracę z zachodnimi mediami, w tym m.in. z paryska "Kulturą", z Radiem Wolna Europa", INPRECOR-em, a także z francuskimi związkami zawodowymi (CFDT) oraz z IV Międzynarodową, którym przekazywał informacje na temat sytuacji w Polsce. Publikował pod pseudonimem "Krzysztof Wiecheć", "Mieczysław Kaciński", i "Strefling".
Współpracował z Tajna Komisją Robotniczą Hutników. Dzięki swoim kontaktom organizował pomoc z zachodu dla podziemnych struktur związku (m.in. pieniądze i sprzęt - radiostacje, magnetofony, krótkofalówki, itp.). Wspólnie z A.Załuskim, dzięki podsłuchom, rozpracowywali stosowane przez milicje kryptonimy, co ułatwiało skuteczne planowanie manifestacji w latach osiemdziesiątych.
W 1989 r. był współautorem wystawy fotograficznej poświęconej okresowi 1980-1989, pokazywanej na UJ w Krakowie oraz ma Wydziale Prawa Uniwersytetu w Wiedniu (wystawa została później przekazana do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie).
W l. 80. XX w. wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez MO i SB; w jego mieszkaniu wielokrotnie dokonywano rewizji.
Jest członkiem Stowarzyszenia "Sieć Solidarności".
Odznaczony Medalem "Dziękujemy za wolność" (2015) oraz Medalem "Za zasługi dla Małopolskiej Solidarności" (2016)
ps. Biogram na podstawie "Leksykonu Ludzi Małopolskiej Solidarności" tom II. Adama Gliksmana.
Jego życie pokazuje zwykłego-niewzykłego człowieka, ale także jak ówczesny system potrafił nękać człowieka, pozbawiać go szans na normalne życie, pracę, rozwój, zabierać mu choćby minimalne poczucie bezpieczeństwa.
