Z okazji 40. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych oraz powstania "Solidarności", w dniu 14 sierpnia 2020 roku - rocznicę rozpoczęcia strajku gdańskich stoczniowców, w Tischnerówce w Łopusznej uhonorowano Medalami "Dziękujemy za wolność" 15 osób z Solidarności z Podhala, w szczególności założycieli "Solidarności" i "Solidarności Rolników Indywidualnych", osoby, które udzielały wsparcia i pomocy internowanym i więzionym, osobom ukrywającym się oraz tajnym strukturom, w tym dla Regionalnego Komitetu Solidarności - Małopolska.
Przybyłych do Łopusznej przywitał w Gminnym Ośrodku Kultury gospodarz - Wójt Gminy Nowy Targ Jan Smarduch. Tadeusz Syryjczyk, inicjator tej edycji, były działacz Solidarności i człowiek, który aktywnie korzystał z "gościny" Górali, wspominał o swojej konspiracyjnej działalności oraz ukrywającego się tutaj na Podhalu Roberta Kaczmarka, o znaczeniu postawy górali dla wykuwania się WOLNOŚCI. Opublikujemy osobny artykuł, który ukazał się w okolicznościowym biuletynie Sieci Solidarności. Pozostaje nadzieja, że te barwne wspomnienia zostaną spisane i opublikujemy je na naszej stronie na facebook'u w późniejszym czasie.
Uroczystość prowadził dalej prezes Edward E. Nowak, który przypomniał, że Zarząd Stowarzyszenia Sieć Solidarności, ustanowił Medal "DZIĘKUJEMY ZA WOLNOŚĆ", jako SYMBOLICZNE WYRAŻENIE WDZIĘCZNOŚCI I PODZIĘKOWANIA DLA MOŻLIWIE SZEROKIEGO KRĘGU LUDZI, KTÓRZY W OKRESIE PO 13 GRUDNIA 1981 ROKU BRALI UDZIAŁ W TWORZENIU WOLNOŚCI, NIEPODLEGŁOŚCI, DEMOKRATYCZNEJ I SAMORZĄDNEJ RZECZPOSPOLITEJ POLSKI. Medal nie jest wykonany z brązu, srebra czy złota ale z stali. W centralnym miejscu Medalu widoczny pochód ludzi, to postacie hutników z terenu kombinatu Huta Sendzimira w Nowej Hucie, podczas strajku wiosną 1988 roku. Medal ma charakter regionalny, jest przyznawany na wniosek osób już medal posiadających dla ich koleżanek i kolegów, z którymi współpracowali w latach '80 ub. wieku. Medal ma charakter egalitarny, to znaczy nie mierzymy zasług ale pragniemy uhonorować ludzi i tych znanych i tych mniej rozpoznawalnych a nawet zapomnianych, żyjących i nieżyjących. Wolność naszego kraju to było bowiem dzieło tysięcy ludzi, ich myśli i czynów.
Poza Medalem, wręczano miniaturę Medalu w formie odznaki do wpięcia a dla bliskich osób zmarłych Plakietę nagrobną. Kończąc wystąpienie wstępne. prezes poinformował, że partnerem oraz jednostką finansującą Medal jest Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Dotychczas łącznie przyznano 751 medali, w dwudziestu edycjach, a wśród wyróżnionych były - z tego środowiska - następujące osoby zmarłe: Władysław Skalski, Wiktor Sowa, Jan Józef Szczepański, ks. Józef Tischner ale także następujące osoby z Podhala: Piotr Bąk, Józef Borowicz, Jerzy Jurecki, Tadeusz Patalita, Jan Smarduch, Andrzej Wysocki, Stanisław Żurowski.
Medale "Dziękujemy za wolność" wręczali Edward E. Nowak oraz Tadeusz Syryjczyk wybitny działacz Solidarności, prezes Krakowskiego Towarzystwa Przemysłowego oraz inicjator tej edycji.
Z okazji 40. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych oraz powstania "Solidarności", Kapituła przyznała Medale "Dziękujemy za wolność" XXI edycji, następującym osobom:
Jan Antoł (ur.13 06 1936) wybitny działacz chłopski, w 1981 r. uczestnik Strajku Chłopskiego w Rzeszowie, jeden z sygnatariuszy porozumień rzeszowsko-ustrzyckich podpisanych w lutym 1981., współorganizator Solidarności Wiejskiej Podhala, Spisza i Orawy w Ludźmierzu.
Piotr Chodorowicz (ur.11.05.1954, zm. 29.10.2011) artysta o wielkim dorobku twórczym, znany z prac o charakterze sakralnym i plenerowym, medalierstwa. Od 1980 r. działacz NSZZ "Solidarność" przy Urzędzie Miasta w Nowym Targu, współtwórca niezależnego czasopisma "Solidarność Podhala", internowany w Załężu, gdzie na papierze pakowym namalował obraz Matki Boskiej Załęskiej, patronki internowanych, podarowany potem Ojcu Św. Janowi Pawłowi II.
Roman Dzioboń (ur. 06.10.1932), lekarz dentysta, działacz NSZZ "Solidarność" od 1980, szczególnie w ZOZ Nowy Targ, zaangażowany po wybuchu stanu wojennego, współzałożyciel Komitetu Obywatelskiego w NT i wyborów 1989 r. Pisze wiersze i gawędy w gwarze nowotarskiej.
Zofia Fryźlewicz (ur.02.12.1940) technik analityk w ZOZ Nowy Targ. Od 1980 r. działaczka i współzałożycielka NSZZ "Solidarność w nowotarskim szpitalu (legitymacja nr 7). Od stanu wojennego współpracowała ze strukturami podziemnymi prowadząc przede wszystkim działalność charytatywną, pomoc osobom i rodzinom internowanych i więzionych. Współpracowała m.inn. z dr. Jurkową, dr Rayską, dr Ozorowskim.
Marian Gołczyński (ur.28.08.1937) współzałożyciel NSZZ "Solidarność" w Nowotarskich Zakładach Przemysłu Skórzanego. Opowiadał śp. Wiktor Sowa, jak kolega Gołczyński, pomimo oporu, stawianego przez stare związki, grupa pracowników, zebrana przez Gołczyńskiego, doprowadziła do utworzenia "S" na terenie kombinatu. Potem drukował i kolportował prasę niezależną, m. in. nowotarskiego "Janosika", za co został aresztowany, objęła go amnestia.
Janina Gościej (ur.15.12.1942), nauczycielka polskiego, wybitna działaczka Solidarności, założycielka "Solidarności" Nauczycieli, członek władz Małopolskiej "S", internowana, po wyjściu dołączyła do nielegalnych struktur. Przewodnicząca KO "S" w Zakopanem. Senator RP II kadencji z listy "S".
Władysław Hajnos (ur.31.10.1912 r., zm.16 maja 1993 r.), z Pyzówki, prawnik odbierał s. Mieczysław Hajnos. Od 1943 członek konspiracyjnej "piątki", tj. kierownictwa Powiatowego Stronnictwa Ludowego "ROCh" (Ruch Oporu Chłopów), potem jego komendant, za co został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Po wojnie działacz Zarządu PSL w Nowym Targu, represjonowany. Współorganizator i lider "Solidarności Wiejskiej" Podhala, Spisza i Orawy; założył 107 kół. Po 13 grudnia 1981 działalność konspiracyjna, m.in. organizował kursy Uniwersytetu Ludowego w Ludźmierzu współpraca z Zeszytami Związkowymi, współtwórca Podhalańskiej Fundacji im. Mirosława Dzielskiego.
Stanisław Ludzia (ur. 02.01.1947). Od 1982 roku ukrywał działacza krakowskiej Solidarności - Roberta Kaczmarka. Udostępniane przez niego lokale we wsi Ostrowsko, a także szałas w górach umożliwiały organizowanie konspiracyjnych spotkań działaczy NSZZ "Solidarność", redagowanie "Kroniki Małopolskiej", tutaj powstał 17 października 1982 roku MKS Kraków, odbyło się zebranie Regionalnego Komitetu Solidarności Małopolska (RKS). Działacz NSZZ RI na Podhalu.
Jerzy Mroczka (ur.14.10.1934, zm. 06.08.2005); odbierał szef Solidarności z Nowego Targu kol. Leszek Jankowski . Kilka dni temu była 15. śmierci; psychiatra. W NSZZ "S" od 1980 r. w ZOZ i w Miejskiej Komisji Koordynacyjnej. 13 grudnia 1981 internowany w Załężu. Po wyjściu z więzienia kontakty z działaczami "Solidarności Wiejskiej", udział w przygotowaniu pisma "Janosik". W 1989, jako członek nowotarskiego i wojewódzkiego KO "S". 1994-1998 przewodniczący Rady Miasta Nowy Targ, radny Rady Powiatu. Osoba niezwykle znana i popularna w Nowy Targu, zasłużona dla miasta.
Władysława Obrochta (z d. Strama, ur. 20.10.1940), nauczycielka, absolwentka UJ. Od 1980 w "S", współzałożycielka NSZZ "S" w Zakopanem i jej wiceprzewodnicząca. Internowana w Gołdapi. Kolporterka podziemnych wydawnictw, członkini zespołu redakcyjnego informatora powstającego na podstawie nasłuchu Radia Wolna Europa. Współorganizatorka mszy za Ojczyznę. Po 1989 r. nadal w Solidarności nauczycielskiej w Zakopanem, organizatorka spotkań z młodzieżą na temat historii "S".
Bolesław Ozorowski (ur.17.10.1930, zm. 27.12.2010), odbierał s. Marcin. W grudniu będzie 10 lat od śmierci. Od 1980 działacz NSZZ "Solidarność", nicjator w ZOZ w N.Targu. Po ogłoszeniu stanu wojennego współpraca ze strukturami podziemnymi "S", stały kolporter pism i książek niezależnych. Organizator pomocy dla rodzin internowanych z Nowego Targu i Zakopanego. Działał w ramach KIK, m.in. wykłady "drugiego obiegu" W 1989 r. współzałożyciel KO "S" NT oraz wyborów a w 1990 wyborów samorządowych.
Ryszard Postawka (ur.26.12.1953): nieobecny; nauczyciel, współzałożyciel "Solidarności" w NZPS Podhale a także przewodniczący Samorządu Pracowniczego.13 grudnia internowany w Załężu. Organizator wczasów dla represjonowanych i ich rodzin oraz innych form pomocy. W 1989 członek KO "S" i niezwykle aktywny podczas wyborów. Po 1989 r. radny i przewodniczący Rady Gminy Krościenko, i powiatu.
Hanna Rayska-Grzesiak (ur.03.05.1932, zm. 27.08.2002); odbierała c. Agnieszka; lekarz. Współtwórczyni i członek władz NSZZ "Solidarność" w ZOZ w Nowym Targu. W 1989 roku w Komitecie Obywatelskim, organizatorka ponad 40 spotkań z kandydatami na posłów i senatorów - na terenie Podhala, Orawy i Spisza. Radna, po 1989 r. , członek kilku podhalańskich zespołów redakcyjnych, opracowała m.in. sylwetki wielu wybitnych nowotarżan. Zapamiętana, jako autorka ciętych, dowcipnych tekstów do politycznej Szopki Noworocznej wystawionej na nowotarskim rynku w lutym 1990 r.
Aleksander Rogoda (ur. 3 czerwiec 1957); energetyk, jedyny nie góral, współtwórca struktury nielegalnego NSZZ "Solidarność" w Elektrociepłowni Łęg i innych zakładów, drukarz, kolporter Kroniki Małopolskiej, łącznik MKS Kraków ze strukturami w Nowym Sączu i Tarnowie współpraca z CFDT z Francji. Zawoził krakowską "bibułę" do Warszawy, a stamtąd przywoził Tygodnik Mazowsze. Podczas jednej z takich podróży uległ poważnemu wypadkowi. W 1987, w trakcie przewożenia offsetowej maszyny drukarskiej aresztowany.
Stanisław Stasik (ur.23.01.1938 w Stasikówce ), ze względu na chorobę, nie mógł przybyć więc Tadeusz Syryjczyk udał się do niego do domu nazajutrz i wręczył medal. Począwszy od 1982 roku ukrywał Roberta Kaczmarka, a także jego łączników. Udzielał lokalu na prowadzenie działalności redakcyjnej dla Kroniki Małopolskiej i Biuletynu Małopolskiego. Czynnie uczestniczył w działalności NSZZ RI na Podhalu: organizował miejsca odpoczynku dla osób zwolnionych z więzienia i internowania. W 1984 zaangażowany w akcji bojkotu wyborów Rad Narodowych. W dniu wyborów zorganizował pielgrzymkę do Kaplicy na Wiktorówkach w której uczestniczyło kilkudziesięciu mieszkańców Stasikówki.
DZIĘKUJEMY ZA WOLNOŚĆ, WAM WSZYSTKIM i każdemu komu te słowa się należą.
Przypominam, mówił Edward Nowak, że idea medalu "Dziękujemy za wolność" polega na tym, że to nade wszystko koledzy i koleżanki, nominują do niego osoby w z którymi współpracowały, narażały, się poświęcały dla naszej Ojczyzny, dla nas wszystkich. W ten sposób wyrażamy nasza symboliczna wdzięczność, dlatego proszę osoby uhonorowane aby występowały z wnioskami wobec swoich koleżanek i kolegów, aby nie zapomnieć o ich pracy i poświęceniu.
Po zakończeniu uroczystości szef Sieci Solidarności, podziękował za pomoc w przygotowaniu tej edycji oraz samej uroczystości kol. Tadeuszowi Syryjczykowi, kol. Adamowi Kramarczykowi z Sieci Solidarności (członek zarządu "S" z lat '80-tych, b. więzień polityczny) kol. Janowi Smarduchowi za współorganizację oraz gościnę w Gminnym Ośrodku Kultury oraz kol. Dorocie Stec-Fus za pomoc w przygotowaniach, szczególnie opracowanie niektórych wniosków oraz wkładki do biuletynu i wszystkim innym, którzy przyczynili się do jej zorganizowania i przeprowadzenia. Podziękowania szczególne należą się za gościnę w Tischnerówce i Kołu Gospodyń za kwaśnicę i wypieki. Dodać trzeba podziękowania za robienie zdjęć z uroczystości kol. Barbarze Syryjczyk i Piotrowi Zawiślakowi.
Z okazji 40. rocznicy Porozumień Sierpniowych oraz powstania Solidarności a także XXI edycji medalu "Dziękujmy za wolność" , Wydany został Biuletyn I Sieci Solidarności wraz z wkładką zawierającą m.in. skrócone biogramy wyróżnionych osób.
Po uroczystości , mogliśmy obejrzeć film o powstawaniu Solidarności Rolników indywidualnych , wraz z kazaniem z Ludźmierza ks. prof. Józefa Tischnera a potem zwiedzaliśmy Izbę Jego Pamięci.
Całkiem nieoficjalnie, był jeszcze baran, ale to już inna opowieść, ... konspiracyjna.
Edward E. Nowak
